ÇEVRE YÖNETİMİ
GENEL BAKIŞ
Koza Altın İşletmeleri A.Ş.’nin bütün işletmelerinde ve projelerinde etkin bir çevre yönetimi yürütülmesi amacıyla merkezdeki Çevre Müdürlüğü bünyesinde bir Çevre Yönetimi Birimi ve her bir maden işletmesinde bir Çevre Bölümü kurulmuştur. Çevre Bölümleri, maden işletmelerindeki çevresel çalışmaları ve gelişmeleri Çevre Müdürlüğüne düzenli aralıklarla rapor etmektedir. Çevre Müdürlüğü tarafından düzenli aralıklarla, İşletme Çevre Bölümlerince yürütülen çalışmalar denetlenerek, iç tetkik mekanizması sürekli olarak işletilmesi sağlanmaktadır.
Çevre Yönetim Birimi ve işletmelerde bulunan Çevre Bölümleri arasındaki sürekli koordinasyon, bilgi ve tecrübenin paylaşımı ile Koza Altın İşletmeleri A.Ş. üst yönetiminin çevresel değerlerin korunması konusundaki talebi bir araya gelerek sadece ulusal değil uluslararası standartlarda bir çevre yönetim sistemi kurulmuş ve çalıştırılmaktadır.
Koza Altın İşletmeleri A.Ş.’nin tüm madenlerinde işletme hazırlıklarının başlamasından itibaren işletmeye alınması, madencilik faaliyetlerinin sonlanması ile beraber kapanması ve kapanma sonrası dönemlerde, doğaya yeniden kazandırma çalışmalarının başarısı, çevreye olası etkilerin takibi ve kabul edilebilir seviyelere indirilmesi için önlemler almak ve çevresel izleme programlarını yürütmek amacıyla çevre yönetimi çalışmaları sürdürülmektedir.
Çevre yönetim birimi çalışmalarını sürdürürken; mevzuatlara uyumluluk, çevreyi koruma, sosyal sorumluluk, şeffaf yönetim ve verimli üretim ilkelerinin bir bütünü olan sürdürülebilir madencilik anlayışına göre hareket etmektedir. Bu anlayış ile madencilik ve çevre koruma faaliyetlerini sürdüren Koza Altın İşletmeleri A.Ş.’nin bünyesinde bulunan tesisler ülkemizde ve dünyada örnek faaliyetler olarak kategorize edilmiştir.
Çevre Yönetim Biriminin beş temel hedefi bulunmaktadır:
- Yatırım aşamasından itibaren inşa faaliyetlerini izlemek ve çalışmaların çevre mevzuatına uygun olarak sürdürülmesi için gerekli kontrolleri yapmak. Bu uygulama ile birlikte hedeflenen çevresel standartlara ulaşmak için gerekli tüm altyapı çalışmaları planlama-inşaat faaliyetleri sırasında yerine getirilmekte, işletme dönemine eksiksiz olarak başlanmaktır.
- Halen uygulanan ve sürekli güncellenen çevre ve ilgili diğer mevzuatlar çerçevesinde işletmelerin pozisyonunu sürekli güncelleyerek, mevzuat yükümlüklerine tam uyumluluk sağlamak.
- Çevre mevzuatı ve ÇED taahhütleri çerçevesinde işletme sahalarında sürekli ölçümlerin yapılmasını sağlamaktır. Ölçüm sonuçlarını sürekli olarak kayıt altına alıp, yapılan bu ölçümleri madencilik faaliyetleri başlamadan önceki dönem ile sürekli karşılaştırılmakta ve talep edilmesi durumunda ilgili devlet kurumlarına sunmaktadır.
- Madencilik faaliyetlerinin gerçekleştirildiği sahalarda rehabilitasyon çalışmalarının yürütülmesini sağlamak. Koza Altın İşletmeleri A.Ş.’nde rehabilitasyon madencilik faaliyetleri ile birlikte başlar ve hedeflenen başarıya ulaşılana kadar sürer.
- Çevre mevzuatı ve Koza Altın İşletmeleri A.Ş. Çevre Politikasını eğitimler ile tüm personele sunmak ve çevre politikasının bir yaşam kültürü haline gelmesini sağlamak.
OVACIK ALTIN MADENİ
Mayıs 2005 yılından beri Koza Altın İşletmeleri A.Ş. tarafından işletilmektedir. Bu işletmede halen diğer sahalardan getirilen cevherin işlendiği bir tesis, yeraltı madeni ve maden atık depolama tesisleri (MADT) bulunmaktadır. Ovacık Altın Madeni’nde Çevre bölümü tarafından hedefler belirlenmiş, bu hedeflere ulaşmak için prosedürler ve eylem planları oluşturulmuştur. Oluşturulan hedefler çerçevesinde üretim süresince periyodik çevresel ölçümler yapılarak, ÇED taahhütleri ve yürürlükteki yönetmelik hükümlerine uygunluğun sağlanması ve devam ettirilmesine çalışılmaktadır.
Tesis cevher tank liçi metodu ile işletilmekte ve dore külçe üretilmektedir. Proses atıkları tüm dünyada uygulanan INCO SO2/Hava kimyasal bozundurma işlemine tabi tutularak, atık içerisinde bulunan siyanür bozundurulmakta ve ağır metaller ise çöktürülüp duraylı hale getirilmektedir. Bu atıklar ise statik ve dinamik yükler altında stabil bir gövdeye sahip, sıfır deşarj prensibine göre çalışan ve sızdırmazlık şartları sağlanmış maden atık depolama tesislerinde (MADT) nihai olarak depolanmaktadır. İşletme kapsamında yer alan bütün atık depolama tesisleri bölgede meydana gelebilecek deprem veya sel şartlarında duraylı kalacak şekilde inşa edilmiştir. Maden atık depolama tesislerinin projeleri ve inşaat süreci, ilgili resmi kurumlar tarafından sürekli olarak kontrol edilmiştir.
Sızdırmazlığı sağlamak amacıyla, MADT ’lerin iç yüzeyleri ilgili mevzuatına uygun şekilde iki kil tabakası arasındaki yüksek yoğunlukta polietilen jeomembrandan ibaret kompozit astar sistemi ile kaplanmıştır. Proses atıkları içerisinde bulunan ve MADT ’nde biriken fazla su tesise geri verilerek, ham su kullanımı azaltılmakta olup, böylede dışarıdan kaynak kullanımı azaltılmaktadır. Tesiste inşa edilen ilk MADT’nin ömrü sona ermiş ve rehabilitasyon çalışmaları tamamlanmıştır. Ovacık Altın Madeni 1. Maden Atık Depolama Tesisi ülkemizde ilgili mevzuata göre rehabilite edilen ilk maden atık depolama tesisi olup, ulusal ve uluslararası çalışmalarda örnek olarak gösterilmektedir.
Madenin işletmeye alındığı tarihten beri yapılan bütün ölçüm sonuçları belirlenen sınır değerlerin çok altında kalmıştır. Bu sonuçlar Ovacık Altın Madeni için proje, inşaat ve işletme aşamasında planlanan ve uygulanan önlemlerin yeterli olduğunun bir göstergesidir.
Ovacık İşletmemizde Çevre Yönetim Sistemi çerçevesinde Çevre Bölümü tarafından prosedürlere uygun olarak hava kalitesi (toz), gürültü, patlatma (basınç ve vibrasyon), havada hidrojen siyanür gazı ölçümleri, hidrojen sülfür gazı ölçümleri yapılmakta olup, tesis kimyasal arıtma çıkışı, geri kazanım ve maden atık depolama tesisinden numuneler alınarak siyanür ve ağır metal konsantrasyonları sürekli olarak takip edilmektedir. Bunlara ek aktif olarak 16 adet yeraltısuyu gözlem kuyusundan su seviyeleri ve su kalitesi düzenli olarak takip edilmektedir. Yapılan tüm ölçümler aylık ve üç aylık olarak resmi kurumlara rapor edilmektedir.
Ovacık Altın Madeni’nin çevresel performansı İzmir Valiliği tarafından kurulan izleme komisyonunca sürekli olarak takip edilmektedir. İzleme-Denetleme Komisyonu üyelerince yerinde yapılan denetimler esnasında alınan aylık numuneler analiz edilmek üzere tarafsız akredite laboratuvara gönderilmektedir. Çevresel ölçümlere ilişkin verileri içeren Aylık Çevre Raporu, şirketimizin şeffaf yönetim anlayışı gereği, konuyla ilgili kamu kurum ve kuruluşlarına gönderilmektedir.
MASTRA ALTIN MADENİ
Ovacık Altın Madeni’nden sonra işletilmeye alınan ikinci tesis olup, Koza Altın İşletmeleri A.Ş. tarafından kurulan ilk altın madenidir. Mart 2009 tarihinden beri işletilmektedir. Bu işletme içerik ve proses olarak Ovacık Altın Madenine oldukça fazla benzemektedir. Ovacık Altın Madeni’nde yürütülen madencilik ve çevresel yönetim sonucu elde edilen birikim kazanılan yeni tecrübeler ile birlikte Mastra Altın Madeni’ne uyarlanmıştır. Çevre bölümünün hedefi; prosedürler ve eylem planları ile belgelenmiş sonuçlara ulaşmak, bu çerçevede sorumluluklarını yerine getirmek, hazırlanan iç raporlamalar ile hedeflerini ölçülebilir hale getirmektir.
Tesiste yer alan açık ocaklarda üretim faaliyeti tamamlanmış olup, rehabilitasyon çalışmaları devam etmektedir. Tesiste cevherin üretildiği yeraltı madeni, üretilen cevherin işlendiği tesis ve atıkların nihai olarak depolandığı maden atık depolama tesisleri bulunmaktadır. Cevher tank liçi yöntemi ile işlenmekte, meydana gelen atıklar ise INCO SO2/Hava kimyasal bozundurma işlemine tabi tutularak, atık içerisinde bulunan siyanür bozundurulmakta, ağır metaller ise çöktürülüp duraylı hale getirilmektedir. Mastra Altın Madeni ’nde bulunan Maden Atık Depolama Tesisleri sıfır deşarj prensibine göre inşa edilmiştir. Sızdırmazlığı jeosentetik kil ve yüksek yoğunlukta polietilen jeomembrandan ibaret kompozit astar sistemi ile sağlanmıştır. Maden atık depolama tesislerinin seddeleri bölgede meydana gelebilecek deprem veya sel şartlarında duraylı kalacak şekilde olası afetlere hazırlıklı olacak şekilde inşa edilmiştir. Maden atık depolama tesislerinin projeleri ve inşaat süreci, ilgili resmi kurumlar tarafından sürekli olarak kontrol edilmiştir.
Mastra İşletmesi Çevre Bölümü tarafından prosedürlere uygun olarak hava kalitesi (toz), gürültü, patlatma (basınç ve vibrasyon) ve havada hidrojen siyanür gazı ölçümleri yapılmakta olup, tesis kimyasal arıtma çıkışı ve atık depolama tesisinden örnekler alınarak siyanür ve ağır metal konsantrasyonları sürekli olarak takip edilmektedir. Ayrıca 14 adet gözlem kuyusunda su seviyesi ve su kalitesi düzenli olarak takip edilmektedir. Yapılan tüm ölçümler aylık periyotlar halinde resmi kurumlara rapor edilmektedir. Mastra Altın Madeninin Çevresel performansı Gümüşhane Valiliği tarafından kurulan izleme kurulunca sürekli olarak takip edilmektedir. Her ay alınan örnekler analiz edilmek üzere tarafsız akredite laboratuvarlara gönderilmektedir.
KAYMAZ ALTIN MADENİ
Kaymaz Altın Madeni, Ovacık Altın Madeni’nden sonra işletilmeye başlanan üçüncü, Koza Altın İşletmeleri A.Ş. tarafından kurulan ikinci altın madenidir. Ocak 2012 tarihinden beri işletilmektedir. Bu işletme de içerik ve proses olarak Ovacık Altın Madeni ve Mastra Altın Madeni’ne oldukça benzemektedir. Tesiste cevherin üretildiği açık ocak, üretilen cevherin işlendiği tesis ve atıkların nihai olarak depolandığı iki adet maden atık depolama tesisi bulunmaktadır.
Cevher tank liçi yöntemi ile işlenmekte, meydana gelen atıklar ise INCO SO2/Hava kimyasal bozundurma işlemine tabi tutularak, atık içerisinde bulunan siyanür bozundurulmakta, ağır metaller ise çöktürülüp duraylı hale getirilmektedir. Meydana gelen atıklar, kil tabakası ve yüksek yoğunlukta polietilen jeomembran ile sağlanan geçirimsizlik tabakasına sahip maden atık depolama tesislerinde nihai olarak depolanmaktadır. Atık depolama tesisinin projeleri ve inşaatı ilgili resmi kurumlar tarafından kontrol edilmiştir.
Kaymaz işletmesinde hava kalitesi (toz), gürültü, patlatma (basınç ve vibrasyon) ve havada hidrojen siyanür gazı ölçümleri yapılmakta, tesis kimyasal arıtma çıkışı ve atık depolama tesisinde numuneler alınarak siyanür ve ağır metal konsantrasyonları sürekli olarak takip edilmektedir. Ayrıca atık depolama tesisi civarı ve diğer alanlarda bulunan 16 adet gözlem kuyusundan aylık olarak örnekleme yapılmakta, tarafsız akredite laboratuvarlarda analiz edilmektedir. Kaymaz sahasında kurulu bulunan bir meteoroloji istasyonu ile meteorolojik veriler düzenli olarak takip edilmektedir.
ÇUKURALAN ALTIN MADENİ
Koza Altın İşletmeleri tarafından Ağustos 2010 yılından bu yana işletilmekte olan Çukuralan Altın Madeni’nde, açık ocak ve yeraltı işletme yöntemleri kullanılarak altın ve gümüş cevheri üretilmektedir. Üretilen cevher işlenmek üzere Ovacık Altın Madeni ’ne taşınmaktadır. Çukuralan işletmesinde kırma, eleme, öğütme, kimyasal kullanımı ile cevher zenginleştirme üniteleri ve maden atığı depolama tesisi yoktur.
Çukuralan İşletmesi Çevre Bölümü tarafından Çevre Mevzuatına uygun olarak hava kalitesi (toz), gürültü, patlatma (basınç ve vibrasyon) ölçümleri yapılmaktadır. 16 adet gözlem kuyusunda su seviyesi ve su kalitesi, 9 adet yüzey suyu noktasında da debi ve su kalitesi izlenmektedir. Su kalitesi izleme çalışmaları kapsamında numune alma işlemleri Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetkilendirdiği personeller tarafından gerçekleştirilerek, ulusal akreditasyona sahip tarafsız laboratuvarlarda analiz edilmektedir. Yüzey sularına ait analiz sonuçları, tabi oldukları mevzuat kapsamında değerlendirildikten sonra resmi kurumlara rapor olarak sunulmaktadır. Çukuralan sahasında kurulu bulunan meteoroloji istasyonu ile meteorolojik veriler düzenli olarak takip edilmektedir.
Çalışma biten alanlarda ağaçlandırma ve yeşillendirme faaliyetleri devam etmektedir. Saha genelinde 45 bine yakın kızılçam, fıstıkçamı, servi ve akasya ağacı fidanları dikilmiştir.
HİMMETDEDE ALTIN MADENİ
Himmetdede Altın Madeni İşletmesinde; açık ocak, pasa depolama alanı, kırma eleme ünitesi, yığın liç alanları, ADR ünitesi gibi bölümler bulunmaktadır. Açık ocaktan delme–patlatma yöntemiyle elde edilen cevherden çeşitli fiziksel ve metalürjik işlemler neticesinde nihai olarak dore altın elde edilmektedir. Faaliyetin tüm aşamaları şirket çevre politikası ve çevre mevzuatı kapsamında belirlenen yöntem ve tekniklerle izlenmekte, kayıt altına alınmakta, değerlendirilmekte ve ilgili kurum ve kuruluşlarla paylaşılmaktadır.
Açık ocaktan çıkarılan cevher, kırma eleme tesisinde istenilen boyutlara getirildikten sonra yığın liç yöntemi ve ADR prosesleri kullanılarak zenginleştirilmektedir. Yığın liç alanları, inşaat ve çevre koşulları göz önüne alınarak en iyi uygulama yöntemlerinin seçilmesi esasına dayanılarak, tesis kurulumu ve işletim şartları mevcut yönetmeliklerle uyumlu olacak şekilde tasarımlanmış ve inşa edilmiştir. Yığın liç alanının taban geçirimsizliği sıkıştırılmış düşük geçirgenliğe sahip kil ve yüksek yoğunluklu (HDPE) jeomembran ile sağlanmıştır.
Açık ocak madencilik faaliyetlerinin yapılabilmesi için yapılan susuzlaştırma çalışmaları sonrası ortaya çıkan ve direkt olarak madencilik faaliyetleri ile teması olmayan sular dahil olmak üzere evsel nitelikli atıksularda arıtılarak kalitesi, Sürekli Atıksu İzleme Sistemi (SAİS) aracılığı ile sürekli kontrol altında tutulmakta ve sonuçlar eş zamanlı olarak Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Atıksu İzleme Ağına iletilmektedir.
Yığın liç işlemi kapsamında kullanılan proses suları, taban geçirimsizlikleri sağlanmış ve “yığın liç alanı – havuzlar ve ADR ünitesi kapalı döngüsü” içerisinde geri devirli olarak kullanılmakta ve alıcı ortama deşarj edilmemektedir. Yeraltı suyu kalitesi gözlemleri yapılmak amacı ile 12 adet gözlem kuyusunda haftalık su kalitesi ve seviye ölçümleri gerçekleştirilmektedir. Su kalitesi izleme çalışmaları kapsamında numune alma işlemleri aylık periyotlar halinde Çevre ve Şehircilik Bakanlığı’nın yetkilendirdiği personeller tarafından gerçekleştirilerek, ulusal akreditasyona sahip laboratuvarlarda analiz edilmektedir. Söz konusu analiz sonuçları kayıt altına alınarak yetkili merci denetimlerinde sunulmaktadır.
İşletmede, proses genelinde kontrol altında tutulan su balansına, olası meteorolojik etkilerin belirlenmesi ve doğru planlama yapılması maksadı ile kurulmuş ve işletilmekte olan otomatik meteoroloji gözlem istasyonu bulunmaktadır.
İşletme sınırları içerisinde belirlenmiş lokasyonlarda hava kalitesinin kontrolü amacı ile aylık çöken toz ölçümleri, PM-10 ölçümleri, gürültü ve titreşim ölçümleri, sabit ve mobil gaz ölçüm cihazları HCN ölçümleri yapılmakta ve kayıt altına alınmaktadır.
İşletmede 2020 yılı sonu itibariyle henüz madencilik faaliyeti tamamlanan alan bulunmamasına rağmen rehabilitasyon çalışmaları kapsamında, 5823 adet fidan ve 1000’e yakın bölge iklimine uygun çalı dikimi gerçekleştirilmiştir.