Page 34 - Full_lite

32

Kapadokya bölgesi 60 milyon yıl önce; Erciyes ve Hasan Dağı’nın püskürttüğü lav ve küllerin oluşturduğu yumu-
şak tabakaların milyonlarca yıl boyunca yağmur ve rüzgar tarafından aşındırılmasıyla ortaya çıkmıştır.

Yanardağlardan 10 milyon yıl önce başlayıp, 2 milyon yıl ön- olabilmesi, daha doğrusu ömrünün uzun olabilmesi şapkaların
cesine kadar püsküren lavlar, platolara inerek bu iç denizi, göl- kayaçlarındaki dirence bağlıdır.
leri ve akarsuları kurutmuştur. Kuruyan zeminin üstünde nere-
deyse 100 – 150 metre kalınlığında bir tüf tabakası oluşmuş, Kapadokya’da erozyonla oluşan şapkalı peri bacaları dışında
oluşan tabakanın içinde volkan külü, kil, kumtaşı, kil ve bazalt mantar biçimli, sütunlu ve sivri peri bacaları da görülmektedir.
içeren kayaçlar olduğundan bazı alanlarda sert, bazı alanlarda Peri bacalarının çapları ise 1 metreden başlayıp 15 metreye
ise oyulabilecek yoğunlukta lav birikmeleri olmuştur. Bu ta- kadar büyüyebilmektedir. Bu oranlardan daha küçük veya
baka ilerleyen zamanlarda bölgeden geçen Kızılırmak başta daha büyük olanları peri bacası olarak değerlendirilmemek-
olmak üzere, vadilerin yamacından inen bitki örtüsünün azlığı tedir. Renkleri genellikle gri veya beyaz olan peri bacalarının
ve tüf tabakasının geçirimsizliğiyle kuvvetlenen seller ve rüz- milyonluk yaşlarına rağmen dimdik ayakta durmaları doğanın
gârların etkisiyle değişime uğramıştır. Tabiatın bu coğrafyada sunduğu bir mucizedir.
asırlar boyu bir sanatkâr, bir heykeltıraş edasıyla çalışması ve
emek vermesiyle ise, sel sularının aşındırmasından kendini Dünyada Kapadokya’dan başka hiçbir yerde bu
koruyan sert kayalar, dünyada eşi benzeri olmayan şapkalı, kadar yoğun bulunmamaktadır. Bu sebeple Kapadokya
konik gövdeli peribacaları oluşumunu gerçekleştirmiştir. dünyanın 7 harikasından biri olarak gösterilmektedir.

Peri bacaları hakkında genel bir tanımlama yapacak
olursak, çoğunluğu konik gövdeler üzerine şapka tabir
edilen sert kaya başlıklardan oluşmuştur.

Peri bacaları oluşumunda en büyük pay şapkalarına düşmek-
tedir, çünkü şapka kısımlarının araziye göre daha sert yapıda
olması, aşağısında koni biçiminde yükselen ve nispeten daha
yumuşak olan gövdenin korunmasını da sağlamaktadır. Peri
bacalarının gövde kısımları yanardağ bileşenleri olan sert,
dayanıklı kayaçlardır. Bu yüzden sert şapkalar ağırlıklarıyla
aşağı doğru baskı yaparak konik gövdeleri rüzgâr aşınmasına
daha dirençli kılar. Bir diğer özelliği ise konik gövdede bulu-
nan tüfün erozyonunu önlemesi ve peri bacasının yüksekliğini
kontrol altında bulundurması olmaktadır ki, peri bacasının var Peribacalarının oluşum aşamaları

kozaaltin.com.tr