Page 52 - SektorelBakis01

52 53

minerallerinin oksitlenmesi sonucunda pH seviyelerinde düşüş Doğrudan pasa sahası üzerine düşen ve akışa geçen
ve kinetik testlerin ilk haftalarında sülfat konsantrasyonlarında yağmur suları ise depo alanı üzerindeki drenaj kanalları ile
yükselme olasılığı tespit edilmiştir. Fakat pasanın büyük sızıntı suyu toplama havuzuna yönlendirilmektedir(Bkz.
çoğunluğunun propilitik malzemeden oluşacağı ve bu birimlerin 5b). Yığın içerisinden geçen sızıntı suları cazibe ile yığın
genel olarak yüksek nötralizasyon potansiyeline sahip tabanında oluşturulan drenaj tabakası ve bu tabaka
oldukları düşünüldüğünde, madencilik faaliyetleri neticesinde içerisine yerleştirilen drenaj hattı yardımıyla akış aşağıdaki
karıştırılarak, ocaklara geri doldurulup pasa yığınlarının gerekli sızıntı suyu toplama havuzuna iletilmektedir. Eğimli bir
nötralizasyon potansiyeline ulaşması ve pH seviyelerinin nötre arazide konumlandırılan pasa depo alanı tabanında sızıntı
yakın tutulması sağlanmaktadır. suyunun ve yüzeyinde yüzey akışlarının istenen şekilde
drenajla toplama havuzuna yönlendirilmesi için gerekli
Pasa malzemesinin karışım halinde depolandığı durumda tesviyelendirme işlemleri yapılmaktadır.
pasa sahasında asit drenajı oluşumu gözlenmemektedir.
Metal salım durumları tüm pasa malzemesi için ayrıntılı olarak Pasa depo alanı tabanında kırık çatlak ve yeraltı suyu sızıntısı
değerlendirilerek hem açık ocak hem de pasa depo alanının belirlenen noktalar betonla kapatılmakta ve sızıntı olasılığı
jeokimyasal olarak modellenmesi sağlanmıştır. düşürülmektedir. Sızdırmaz tabanlı toplama havuzunda
biriken suların kimyası, işletme dönemi içerisindeki izleme
Açık ocağın güneybatı bölümünün işletimi sırasında çıkarılan programı ile askıdaki katı madde ve metal içeriği açısından ve
pasa malzemesinin önemli bir kısmının ocağın kuzeydoğu AKD oluşumunu izlemek amacıyla sürekli gözlemlenmektedir.
bölümünün geri dolumunda kullanılması ile yüzeyde depolanan Su örnekleri üzerinde yaptırılan laboratuvar analizleri ile Su

programında, Çukuralan Altın Madeni İşletme Projesi pasa malzemesinin miktarında azalma sağlanmaktadır. Böylece Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği’nde yer verilen parametrelerin
kapsamında bu güne kadar gerçekleştirilen jeokimyasal pasa sahasında pasa yönetimi kolaylaşmakta ve pasa sahası konsantrasyonları saptanmaktadır. İşletme süresince sızıntı
çalışmalara ilaveten seçilmiş yeni numuneler üzerinde kaynaklı sızıntı suyu miktarında azalma olmaktadır. Faaliyet suyu toplama havuzundaki sular gereken şekilde arıtıma tabi
laboratuvar testleri uygulanmıştır. Çukuralan Altın Madeni boyunca pasa malzemesinin su ile temasını minimize etmek tutularak SKKY deşarj standartlarına uygun şekilde havza
İşletmesi için 2008-2010 yılları arasında SRK Consulting amacıyla su yönetimi yapıları kullanılmaktadır. Böylece dışına deşarj edilmektedir.
tarafından, 2013-2016 yılları arasında GOLDER Associates depo alanında toplanan suların miktarı azalmakta ve memba
tarafından çalışmalar yürütülmüştür. Jeokimyasal kısımlarında inşa edilen kuşaklama kanalları ile akış yukarı 3. SONUÇLAR
karakterizasyon ve AKD/ML potansiyelinin belirlenmesi havzadan gelecek yağmur suları, depo alanına girmeden
amacıyla 2008, 2010 ve 2013 yılında yapılan analizlerin derelerin mansabına yönlendirilmektedir (Bkz. Şekil 5a). Doğada gerçekleştirilen insan faaliyetleri, gerekli tedbirler
tamamı birleştirilerek, değerlendirmelerde 82 adet numune alınmadığında, genellikle tahribat veya kirlilik yoluyla
kullanılmıştır ve söz konusu firmaların çalışmaları sonucunda Şekil 5. Pasa Malzemesinin yanındaki Kuşaklama Kanalları (a), çevre üzerine olumsuz etki yaratma potansiyeline sahiptir.
Pasa Sızıntı Suyu Toplama Havuzu (b)
bildiriye konu sahadaki uygulamalar ve AMD’nin önlenmesi Bunlardan biri olan madencilik sektöründe, sülfürlü metalik
için gerekli olan çalışmalar belirlenmiştir(Kaynak: Golder mineralleri içeren bir maden yatağında üretim yapılıyorsa,
Associates). AMD oluşma ihtimali söz konusudur. AMD’nin oluşabilmesi
üç temel bileşen olan sülfürlü mineral (pirit), nem ve
4. KAYNAKLAR
Çukuralan Altın Madenindeki Amd Kapsamında Alınan oksijenin bir araya gelmesine bağlıdır. Zamanında önlem SRK Danışmanlık ve Mühendislik A.Ş (2011), Çukuralan Altın Madeni İşletmesi 2. Kapasite
Önlemler alınmadığında, AMD vasıtasıyla gelişen su kirliliği özellikle Artırımı Nihai ÇED Raporu
Mine Environment Neutral Drainage (MEND) (2009) Prediction Manual for Drainage
sudaki canlılar açısından önemli bir probleme dönüşebilir. Chemistry from Sulphidic Geologic Materials, Report No 1.20.1, CANMET – Mining and
Mineral Sciences Laboratories, Smithers, British Columbia, Canada, December 2009.
Koza Altın İşletmelerine ait Çukuralan Altın Projesi Golder Associates, Çukuralan Altın Madeni Projesi, Jeokimyasal Karakterizasyon Raporu,
kapsamında yaptırılan, AMD ve Metal Liç çalışmaları Henüz başlangıç aşamasında, işletmeye ilişkin planlamanın, September, 2016
sonucunda ağır metal salınımı potansiyelinin düşük olduğu ocağın kapatılmasından sonraki dönemde yapılacakları da Golder Associates, Çukuralan Altın Madeni İşletmesi 3. Kapasite Artırımı Projesi Nihai ÇED
Raporu, April 2017
tespit edilmiştir. Yüksek sülfür içeren özellikle arjilik altere kapsaması ve uygulamaya konması en iyi yaklaşımdır. Diğer Sülfürlü Madenlerin Sorunu Asit Maden Drenajı ve Çözümleri, Mehmet Karadeniz, August
kayaçların içerdikleri sülfür miktarı ile orantılı olarak sülfür bir ifadeyle, kaynakta önleme planlamanın bir parçası olup, 2008
doğal olarak başarı düzeyi en yüksek çözümdür.

kozaaltin.com.tr kozaaltin.com.tr