Page 50 - SektorelBakis01

50 51

ASİT MADEN DRENAJI OLUŞUMUNA
KARŞI METALİK MADEN SAHALARINDA
ALINACAK ÖNLEMLER VE KOZA ALTIN
İŞLETMELERİ MADEN SAHASINDAN
UYGULAMA ÖRNEKLERİ…

ASİT MADEN DİRENAJINI
NASIL YENİYORUZ?

İlknur BULUTOĞLU

Madencilik faaliyetlerinden çıkan pasa içinde belirli
minerallerin bulunması durumunda, pasadan kaynaklanan
başlıca çevre sorunu “asit maden drenajının” oluşumudur.
Pirit, kalkopirit, süfalerit, galen gibi sülfit minerallerini içeren
bazı kayaçların, madencilik faaliyetleri sırasında su ve hava
ile temas ettiklerinde asit oluşturma potansiyeli vardır.
Oluşan asit, kaya içinde bulunan diğer metalleri serbest
hale getirebilmektedir. Sonuçta, suların pH değeri düşmekte
ve maden sahalarından çıkan sularda ortaya kurşun, bakır,
gümüş, mangan, kadmiyum, demir ve çinko gibi toksik metal
katyonları çıkmaktadır. (USEPA, 1997).
Kayaçların asit üretme potansiyelini belirlemek için oksitleşme reaksiyonları simüle edilmektedir. Başka olmaktadır. Drenaj sularının kimyasal ve fiziksel özelliklerinin
Asit Maden Drenajı’nı kontrol eden faktörleri çok genel olarak kullanılan birçok yöntem bulunmaktadır. Bu yöntemlerin bir deyişle, kinetik testler doğal proseslerin daha kısa değişkenliği, su ile uzak mesafelere taşınabilirliği, canlıların
gruplandırmak gerekirse ikiye ayırmak mümkündür. Bunlar; arasında statik ve kinetik testler önemlidir. Statik testlerde zaman süresine sıkıştırılmış bir simülasyonudur. yaşam alanlarına, suyun karasal canlılarla olan ilişkisi ve
sülfürlerin ve asit nötrleştirme özelliği taşıyan minerallerin temelde sülfürlü atıkların asit üretme potansiyelleri toprakla olan etkileşimi etki alanı içine girmektedir. Çevrenin
tipi, bolluğu ve dağılımıyla beraber, boşluk hacimleri ile karşı grupta yer alan minerallerin (karbonatlar ve 2. ÇUKURALAN ALTIN MADENİ’NDEKİ AMD nasıl etkileneceğinin daha iyi anlaşılabilmesi için asiditenin,
boşlukların aralarındaki ilişki (gözeneklilik, geçirgenlik), nötrleştirici mineraller) asidi nötrleştirme kapasiteleri ÇALIŞMALARI VE ALINAN ÖNLEMLER tuzlanmanın, metal zehirliliğinin ve çökelme sürelerinin
sıkışma ve ayrışma dereceleri kaynak faktörler, iklim, yağış, arasındaki denge incelenmektedir. Asit-Baz Analizi (ABA) ayrıntılı incelenmesi gerekmektedir.
havanın nemi, hidrojeolojik koşullar, atık hacmi ve depolama olarak adlandırılan test yaygın olarak kullanılan bir statik Asit Maden Drenajı’nın karakteristik özelliklerinin içinde
yöntemi, çevresel ve diğer faktörler olarak sınıflandırılabilir. testtir. ABA testleri, analiz edilen malzemenin yalnızca düşük pH ve yüksek metal konsantrasyonu ve daha az Koza Altın İşletmelerine ait Çukuralan Altın Madeni
toplam asit üretme potansiyelini vermektedir. etkisi olduğu düşünülen askıda katı konsantrasyonu İşletmesinde, açık ve yeraltı ocaklarından çıkartılacak
Asit Maden Drenajı maden sahasındaki farklı noktalarda ile çözünmüş katı içeriği çevresel etkiler bakımından cevherin ve ekonomik olmayan kayacın jeokimyasal
gelişebilir. Bunlar, kayaç yığınları, sürekli yeni açılan Kinetik testler, malzemeye ait oksidasyon sürecinin hızı, üzerinde durulması gereken başlıca parametrelerdir. özelliklerini incelemek, AMD(Asit Maden Drenajı) ve Metal
yüzeylerle açık ve kapalı ocaklar, cevher stok sahaları ve asit üretiminin başlaması için gereken süreyi ve sızıntı Bir maden işletmesinde AMD oluşma riski varsa ve Liçi (ML) potansiyelini değerlendirmek ve alınması gereken
proses atıklarının bırakıldığı atık barajlarıdır. Farklı ünitelerde sularıyla çözeltiye geçerek hareketli hale geçebilecek gereken tedbirler alınmaz ise asit maden drenajının çevresel önlemleri belirlemek amacıyla jeokimyasal inceleme
oluşacak asit maden drenajı fiziksel ve kimyasal parametreler metallerin salınım hızlarını saptamaktadır. Bu amaçla, oluşması ile karşı karşıya kalınması çok doğaldır. Asit ve değerlendirme programı gerçekleştirilmiştir.
bazında birbirlerinden farklı olacağı için asit içeriği de malzeme örneklerinin 20 haftayı aşkın bir süre boyunca Maden Drenajının, maden alanları yakın civarında
değişkenlik gösterebilecektir. hava ve suyla temas ettirilmesi ile kayaçların uzun süreli veya uzakta yer alan yaşam ortamlarına zararlı etkileri Gerçekleştirilen jeokimyasal inceleme ve değerlendirme

kozaaltin.com.tr kozaaltin.com.tr