Page 10 - Full_lite
P. 10
8
Nispeten yeni bir makalede ise Pedro Chalmeta şu değer-
lendirmeyi yapmaktadır: “Batı medeniyetinin ekonomi
bilimleri alanında henüz çok şey üretmediği bir çağda,
İbn Haldun’un Mukaddimesi, benzeri ne kendinden önceki
Müslüman düşünürlerde, ne çağdaşı Hristiyan düşünür-
lerde bulunmayan bir gözlem ve değerlendirmeler dizisi Mukaddime’nin gerçek özgünlüğü, siyasi birimlerin kuruluşu-
sunmuştur. Hristiyan Avrupa’nın bu bilgi ve analiz düzeyi- nun ve devletin evriminin altını çizen siyasi, sosyal ve eko-
ne erişmesi için birkaç yüzyıl daha beklemek gerekecek- nomik faktörlerin ayrıntılı ve objektif analizinde bulunabilir
tir.” ve onun kurduğunu iddia ettiği yeni bilim bu ayrıntılı analizin
3
sonucudur.
8
Fransız “Le Monde Diplomatique” dergisi ise 2006 yılın-
da şöyle yazmıştır: “İbn Haldun, aynı zamanda modern
ekonominin ilk teorisyenlerinden biri sayılmaktadır. O, bir
ürünün değerinin onun üretimi için gerekli çalışma mikta-
rından kaynaklandığını kaydetmişti. Yine ekonomik, siya-
si, sosyal ve demografik faktörlerinin birbirleriyle ilişkisi-
ne vurgu yapmıştı.”
4
Wafa Samoud’a göre ise, “İnsanlar, modern ekonomiden
bahsedildiğinde Adam Smith, John Maynard, Keynes ya
da Karl Marx’ı anma eğilimindedirler. Oysa bu bilim dalı-
nın gerçek öncüsü İbn Haldun’dan başkası değildir.”
5
Rodney Wilson’a göre, “İbn Haldun’un modern ekonomi bi-
limine katkısı iş devinimleri teorisi, devletin ve özel sektö-
rün rolü, etik değerlerle ekonomik aktivite arasındaki ilişki
konularında olmuştur. İbn Haldun’un ekonomi alanındaki
görüşleri günümüzdeki klasik ve neo klasik ekonomistle-
rin bazı önemli fikirlerinin bir sentezi olarak görülebilir.”
6
Yukarıdaki değerlendirmelere benzer yüzlerce örnek veri-
lebilir. Tüm bu değerlendirme ve yorumlar okunduğunda
yazımızın başlığındaki “İbn Haldun modern ekonominin
unutulmuş babası mı?” sorusu ister istemez akla gelmek- Kaynaklar:
tedir. Nitekim biz bu başlığı 2018 yılında yayınlanan İngi-
lizce bir makaleden aldık. Bu nedenle bir dergi yazısının
7
sınırlılıklarını göz ardı etmeden araştırmacıları başlıktaki
soruyu sormaya iten nedenleri açıklamaya ve sorunun
cevabına ilişkin kişisel görüşümüzü ortaya koymaya ça-
lışacağız.
kozaaltin.com.tr